Kinh nghiệm: Thực phẩm chức năng - đăng ký một đằng, quảng cáo một nẻo

Thế nhưng, mỗi loại bệnh thì có phương pháp điều trị khác nhau và kết quả điều trị tùy thuộc vào nhiều yếu tố như cơ địa, thuốc đặc trị... Còn loại thực phẩm chức năng có tác dụng ngăn ngừa được tế bào ung thư, trị viêm xoang, loãng xương, thậm chí cả HIV... thì có lẽ “quảng cáo cũng chỉ là quảng cáo.” Cũng vì tin những lời quảng cáo mà gia đình, ông Phan Ngọc Liệu, ở Quỳnh Ngọc, tỉnh Đak Lak đã té ngửa khi mất hơn chục triệu cho thầy bán thực phẩm chức năng. Sau khi bắt mạch và đo huyết áp xong thì hầu như ai cũng có bệnh: người thì căng thẳng thần kinh, huyết áp không ổn định, đau bao tử, gan nhiễm mỡ, viêm xoang, tiểu đường, thiếu canxi cần phải bồi bổ và điều trị sớm... rồi kê đơn bằng thực phẩm chức năng. Chị Nguyễn Sương Mai ở Đắk Lắk là một trong số “bệnh nhân” mà thầy cho là suy nhược cơ thể đã uống loại thực phẩm chức năng ấy của thầy gần nửa năm nay cho biết:

Tại bệnh viện Phương Đông TPHCM, chị Phạm Thị Khuyên, Quê ở Đồng Nai cho biết, cách đây hai tháng, chị đi kéo xương thẩm mỹ cho dài chân. Về nhà được vài người quen giới thiệu uống thuốc canxi cho xương nhanh hồi phục. Tuy nhiên, khi xem quảng cáo trên tivi có thuốc tạo canxi hiệu quả và một loại thực phẩm chức năng hỗ trợ giúp ăn ngon, ngủ ngon, chị mua về dùng và kết quả... là xương chân mãi không lành, vết thương vẫn rỉ máu, chóng mặt và ói mửa liên tục, cơ thể phù nề, cô kể:

Những người bán thực phẩm chức năng hay thổi phồng tác dụng và hướng dẫn sử dụng sai với công bố đã được phê chuẩn. Việc hướng dẫn sử dụng sai liều dùng gấp vài lần so với ghi nhãn để có tác dụng như thuốc điều trị cấp tính có thể làm người bệnh phải trả giá đắt về tiền bạc, trong khi vẫn có những loại thuốc đặc hiệu có thể giúp họ rút ngắn thời gian điều trị bệnh. Cứ xem hàng loạt các loại thuốc không kê toa... được người bán quảng cáo đến tận mây xanh, còn tác dụng thế nào thì... chưa biết. Trong vai người cần mua thuốc điều trị suy nhược cơ thể cho em gái và loại uống giảm béo cho mình tôi được anh Nguyễn Ngọc Anh, người bán hàng đa cấp cho hãng Vision giới thiệu cho tôi loại thực phẩm chức năng D4X My UnitDose với giá 2.496.000 đồng/toa/tháng, gồm 90 gói dạng sữa uống ngày 3 gói, mà theo anh thì nếu người mập uống loại này sẽ có tác dụng tự động đốt cháy mỡ thừa làm cho ốm xuống, còn nếu người nào gầy yếu nó sẽ tự động điều tiết làm cho mập lên… Nói chung theo như anh nói thì đó là thuốc tiên… Khác với những lời nói không có cơ sở của anh Ngọc Anh, anh Nguyễn Trung Lập, người từng tham gia vào đội ngũ bán hàng đa cấp này cho biết, những người làm nghề này chỉ bán được cho những người thân, người quen trong thời gian ngắn là bỏ nghề vì người ta sẽ phát hiện ra tác dụng không như mong muốn:

Bản chất của thực phẩm chức năng không phải là thuốc chữa bệnh, song vì lợi nhuận nên nhiều công ty kinh doanh và quảng cáo đã thổi phồng công dụng của nó, biến nó thành loại thần dược chữa bách bệnh. Mặt khác, thực phẩm chức năng cũng giống như những loại thực phẩm ta ăn uống hàng ngày và phải dùng trong một thời gian dài mới phát huy hiệu quả chứ không hề có tác dụng nhanh chóng như giới thiệu. Ông Lê Trường Giang - Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM khuyến cáo người tiêu dùng khi sử dụng thực phẩm chức năng thì cũng phải hiểu đây là thực phẩm mà đã là thực phẩm thì cho dù bất cứ thực phẩm nào cũng cần phải có kiến thức, sự hiểu biết và đừng bao giờ tin tưởng rằng sẽ có một cái thức ăn nào đó là thần dược, bởi không bao giờ có điều đó. Không nên sử dụng thực phẩm chức năng tùy tiện vì có thể gây tác hại tiêu cực đến sức khỏe. Ông Giang cũng cho biết việc xử lý những sai phạm của các cơ sở này rất khó khăn, ông nói:

Vấn đề quản lý chất lượng đã bộc lộ nhiều khiếm khuyết đến vậy nhưng trên thực tế, thị trường thực phẩm chức năng vẫn đang tiếp tục trăm hoa đua nở với đủ kiểu ngôn từ đánh lừa người mua. Có thể thấy rõ, với cơ chế quá “thoáng” như hiện nay, lãnh hậu quả thiệt hại nhiều nhất chính là người tiêu dùng.